Contact: Mr Binod Neupane on 0044 (0)7445921217
www.flyktm.com
Writer
घनश्याम खड्का
विनोद न्याैपाने
गोबिन्द बेल्वासे

Know more about Govind Belbase
रक्ष रार्इ
दुत बहादुर गर्बुजा पुन मगर
गणेश रार्इ
s hangbang " jarjar "
सुरेशजंग शाह
दयाकृष्ण रार्इ
नरेश काङमाङ रार्इ
बिजय हितान
नरेश नाति
निराजन बतास
रक्ष रार्इ + मिजास तेम्बे
निलम आङ्बुहाङ रार्इ
विश्वकाजी रार्इ
मिजास तेम्बे
जगत नवोदित
मनु लोहोरूङ
मुकेश रार्इ
जानुका काम्बाङ लिङ्देन
टंक वनेम
कोमल प्रसाद श्रेष्ठ मल्ल
सुरेन्द्र श्रेष्ठ
गोपाल पैाड्याल
हरिसिंह थापा
लारा
गोकुल भण्डारी
नरजीत रार्इ
डा. रूपक श्रेष्ठ
टीका चाम्लिङ
र्इश्वर मानन्धर
कलाधर काफ्ले
यती
डायसपोरा साहित्य समाचार
विश्वास दीप तिगेला
साहित्यकार सूची
केदार सङ्केत
टङ्कबहादुर तेम्बे (मिजास)
र्इश्वर चाम्लिङ
देवेन्द्र खेरेस
दीपा लिम्बु रार्इ
राम कृष्ण सुनुवार आँकाला
लाल राना
कुमार इस्बो
नवराज रार्इ
मुलवीर रार्इ
आनन्द रानोहोछा
तेज रार्इ
छापा पत्रिका
प्रेरणा थापा
जया रार्इ
गोपिकृष्ण प्रसार्इ
घन बहादुर थापा
होम परिबाग
भगवान चामलिङ
बिकलचन्द्र आचार्य
नेपाली साहित्य विकास परिषद यू.के.
Lumbini Nepalese Buddha Dharma Society (UK)
गोर्खा सत्याग्रह
भावना परिष्कृत सुनुवार
कृष्ण उपाध्याय
कृष्ण बजगार्इ
किरण टी. लिम्बू
जीवा लामिछाने
समीक्षा
12345678910...
राष्ट्रवाद "भ्रम कि यथार्थ"
ने रू ५०० मात्र
Book in PDf only £1.00

 –बिजय हितान

रातो पासपोर्ट

 Tanka Wanem

सुन्तली

 Govind

लन्डनमा मुटु दुख्दा

 Govind Belbase


थकित पृथिवी

 Govind Belbase


पात्रहरूसँग एक साँझ

 Govind Belbase


मेाह

 Govind Belbase


श्लेष्मान्तकको सम्माङ्

 Govind

...10111213141516171819

 




 
मूल्य Price: £ 5
उपन्यास
मेाह
Writer: बिकलचन्द्र आचार्य
Was £6

Please write your review about this book –
Skip Navigation Links.
Contact Info
Comments
Complete
Submit
Enquary

Your Name  
Email    
 
Description
 

Review:
Name: e-Kantipur
Comment: 'यो मन त नेपाली हो...’

काठमाडौ, मंसिर २ -

सन् २००९ तिर बेलायतमा पढ्न जाने नेपाली विद्यार्थीहरूको लर्को नै लाग्यो । हजारौंको संख्यामा पुगेका विद्यार्थीमध्ये धेरैको बिचल्ली भएको समाचार पनि आयो, धेरैजना फर्के, कोही बेलायत हुँदै अन्यत्रका मुलुक पसे । ठूलो संख्यामा नेपाली तन्नेरीहरूको सपना तुहिएको यो मर्मान्तक घटनाका साक्षी थिए, साहित्यकार विकलचन्द्र आचार्य । लामो समयदेखि इस्ट लन्डनमा रेस्टुरेन्ट समेत चलाउँदै आएका यी प्राध्यापकले धेरै विद्यार्थीलाई आश्रय दिए । 'कोही भोकै परे, कोही बारमै सुतिरहेको भेटिन्थे,' दुई दशकअघि पढ्नकै लागि बेलायत पुगेर उतै जमेका विकलचन्द्र शनिबार राजधानीको एउटा साहित्यिक कार्यक्रममा अनुभव सुनाइरहेका थिए, 'तिनीहरूलाई आफ्नो बुताले भ्याएसम्म उद्धार गरें ।' कुनै बेला विकलचन्द्र पनि विद्यार्थी थिए लन्डनमा ।

गोरखा बजारबाट सपना पछ्याउँदै बेलायत पुगेका उनले आर्डिङलाय कलेज बेलायतबाट ए लेभल, नर्थ लन्डन युनिभर्सिटीबाट स्नातक र बकिङहमसायर युनिभर्सिटीबाट स्नात्तकोतर गरे, अहिले बकिङहम सायरमै पढाउँछन् । यही नाताले पनि उनको बेलायत पुग्ने हर नेपाली विद्यार्थीप्रति चासो रहन्थ्यो । सन् २००९/१० को बेला भने उनले कहिल्यै नदेखेको पीडा देखे नेपाली विद्यार्थीमाझ, जुन पीडाले उनलाई हमेसा चिमोटिरहन्थ्यो ।

यसअघि 'लन्डनमा मुटु दुख्दा', 'बेलायती आँगनमा गोर्खाली सुवास', 'कोरोनरी मुटुरोग' जस्ता कृति लेखिसकेका उनले यही पीडामाथि उपन्यास लेखे- 'मोह' । हालै काठमाडौं आइपुगेका उनै लेखकको पछिल्लो कृतिमाथि एपेक नेपालले परिचर्चा कार्यक्रम गरेको थियो शनिबार बिहान । 'मेरो उपन्यासको मुख्य र सहायक पात्रहरू तिनै विद्यार्थी हुन्, जसले लन्डनको चिसा सडकमा आफ्ना सपना सुकाएर संघर्ष गरे,' दुई दशकदेखि लन्डन बस्दै आएका विकल अलिक भावुक बने, 'धेरैले मेरै भोगाई हो कि पनि भने । तर असलमा विदेश पढ्न गएर दुःख पाएका सबै विद्यार्थीका कथानक छन् उपन्यासमा ।' अन्तराष्ट्रिय नेपाली वाङमय प्रतिष्ठान बेलायतका अध्यक्ष समेत रहेका विकलले सन् २००९ मै लेखन थालिए पनि भर्खरै टुंग्याउन भ्याएको उपन्यासका लागि पाँच जना पीडित विद्यार्थीको कथा व्यथा खोतलिएको जनाए । 'एकपटक बेल्जियमबाट लरीमा कोचिएर बेलायत आइरहेको १७ चिनियाँ स्वास फेर्न नपाएर बाटैमा मरे' नेपाली विद्यार्थी मात्रै नभएर अरु मुलुकका नागरिकको समवेदनाले पनि आफूलाई छोएको बताउँदै उनले उपन्यासमा सत्य लाग्ने धेरै सन्दर्भहरू समेटिएको दाबी गरे । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली वाङ्मय प्रतिष्ठानको नेपाल च्याप्टरले केही दिनअघि मात्रै राजधानीमा सार्वजनिक गरेको उनको उपन्यासको मुख्य पात्र उमेशले गोरखाबाटै यात्रा सुरु गर्छ र आप्रवासी भूमिमा अनेकौं संघर्ष गर्छ, उतारचढाव खेप्छ । गोरखाबाटै एक्काइस वर्षअघि बेलायत यात्रा थालेका विकलको जीवन यात्रा खासै बांगोटिंगो त छैन, तर सन् २००८ मा उनलाई हृदयघात भयो, उपचारपछि नेपाल आएको त उनले मुटु रोगबारे अनेकौं भ्रम पाए । 'हृदयघात भएपछि मुटु नै खत्तम भयो भनिँदो रहेछ यहाँ,' उनले वीर अस्पतालमा भेटिएका एक जना बुढो मान्छेको उदाहरण दिए, 'विचरा ती बुढामान्छे अब मरिने रहेछ भन्दै एक्लो छोरोलाई राखेर सबै हिसाबकिताब टुंग्याउँदै रहेछन् ।' यसपछि डा. अरुण सायमीसँगको परामर्शमा उनले खोज अनुसन्धानमूलक कृति 'कोरिनरी मुटुरोग' लेखे, त्यसपछि उनले लेखेको 'लन्डनमा मुटु दुख्दा' -आत्मकहानी) र 'बेलायती आँगनमा गोर्खाली सुवास'ले राम्रै चर्चा बटुल्यो ।

'हामीले साहित्य लेख्नुको दुइटा अर्थ लाग्दोरहेछ,' लामो समयदेखि बेलायतमा नेपाली भाषा, साहित्य र संस्कृति प्रबर्द्धनमा लागिपरेका उनले भने, 'एउटा आत्मिक आनन्द, अर्को चाहिँ डायस्पोरामा आफ्नो भाषा साहित्यको प्रवर्द्धन ।' झन्डै डेढ लाख नेपाली बसोबास रहेको लन्डनमा झन्डै पचासको हाराहारीमा त नेपालीमै लेख्ने साहित्यकार तथा लेखकहरू भएको दाबी गर्दै उनले यिनीहरूकै लेखनका कारण बेलायतमा नेपाली पहिचानको नयाँ आयाम बन्दै गरेको बताए । 'जहाँ पुगे पनि यो मन त नेपाली नै हो नि,' उनले भने, 'कम्तीमा बाहिर बसेर पनि हामीले नेपाली भाषा साहित्यको सेवा गरिरहेका छौं भनेर सुनाउन पाउँदा पनि हामीलाई गर्व लाग्छ ।' त्यसो त विकलले आफू मात्रै लेख्ने काम गरेका छैनन् । उनकै पहलमा बेलायतस्थित नेपाली राजदूत परिसरमा नेपाली पुस्तकालय खुलेको छ, निजी खर्चमा खुलेको यो पुस्तकालयले बेलायतमा रहेको पुराना र नयाँ पुस्ताका नेपालीलाई एकसाथ जोड्ने काम गर्दै आइरहेको छ । 'हाम्रो पुस्ता त जेनतेन नेपाली बोलिरहेका छौं, लेखिरहेका छौं,' उनले भने, 'समस्या बेलायतमै जन्मीहुर्केको नयाँ पुस्ताको हो, जसलाई केही मात्रामा नेपाली बोल्न त आउँछ, तर लेख्न आउँदैन । उनीहरू सांस्कृतिक हिसाबले पलायनको अवस्थामा छन् ।' यही चिन्तामै डोहोरिएर विकल लगायतले हरेक शनिबार नेपाली भाषा प्रशिक्षण कार्यक्रम समेत चलाउँदै छन्, जहाँ नयाँ पुस्ताका बेलायती नेपालीलाई बढी प्राथमिकता दिइन्छ ।

एपेकको अन्तरक्रियामा यो बेलिविस्तार लाउँदै गर्दा उनले बाहिरका नेपाली साहित्यकारलाई मुलुकले भुल्न नहुने तर्क पनि गरे । मुलुक भित्रकाले बाहिरकालाई नभुलून् भनेर आफू अध्यक्ष रहेको प्रतिष्ठानले हालै त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा डायस्पोरा पुस्तकालय समेत खोलेको उनले जनाए, जहाँ अन्य किताबसँगै मुलुकबाहिरका नेपाली लेखकका किताबहरू हुनेछन् । योसँगै नेपाली डायस्पोरामाथि गर्ने रिसर्चका लागि ३० हजारको दुइटा पुरस्कार र निम्न स्तरबाट माथि उठ्न खोजेको नेपाली प्रतिभालाई ५० हजारको नक्षत्र पुरस्कार पनि स्थापना गरिएको छ । यसवर्षको नक्षत्र पुरस्कार केही अघि मात्रै पूर्व सभासद शान्ता चौधरीलाई दिइएको थियो । 'मुलुक बाहिरबाट डायस्पोराले आफ्नो संस्कृति र माटोको मोह लेखिरहेका छन्,' प्रतिष्ठानका यी सबै गतिविधिका ज्ञाता साहित्यकार तुलसी दिवसले अन्तरक्रिया क्रममा विकलको किताबकै सन्दर्भ जोडे, 'विकलले लन्डनमा बसेर लन्डन भोगेर लेखेका छन् ।' समालोचक नेत्र एटम, साहित्यकार प्रदीप नेपाल, गीता त्रिपाठी, विश्वविमोहन श्रेष्ठ, श्रीओम श्रेष्ठ रोदन लगायतले बोलेको कार्यक्रमपछि विकलले भने, 'साहित्य भनेको मुलुक र डायस्पोरा जोड्ने नेटवर्क पनि रहेछ ।'

प्रकाशित मिति: २०७० मंसिर २ १०:२८
Date:

Name: Govind Belbase
Comment: खुसी भेट्ने 'मोह'

– गोविन्द बेल्वासे

बिकलचन्द्र आचार्य “खुसी”को अनुसन्धानको मोहमा नेपालको गोरखा जिल्लाबाट लण्डनसम्मको परिवेश मन्थन गर्ने जमर्को गर्छन् । उनी बिकट गाउँको प्रविधि र आधुनिक सभ्यताबाट अलग्गै हुँदाका परिवेशको ओठको हाँसो र आफूलाई सहयोग गर्ने बिदेशीहरुको 'क्रिसमस' तथा 'इस्टर'का भेटघाटमा मनमुटाव र सम्यताको तछाडमछाडमा उम्रिएका बनावटी मुस्कानसम्मको परिवेशका खुसीलाई खोतल्ने प्रयासमा उपन्यासको आकारमा 'मोह' तयार पारेका छन् ।

कृतिमा उल्लेख भएका “लोझाए” र “हौटहौट” जस्ता नेपाली शब्दकोशमा नभेटिने शब्दहरुले क्लिष्टता झल्काए पनि समग्रमा सरल पस्तुति लेखकको सादापनमा उच्च विचारको प्रस्तिुतिका रुपमा 'मोह' देखिएको छ । बिदेशी भाषाबाट अल्मल परेर अपभ्रंस भएका हुन यस्ता शब्द वा गोरखाका स्थानीय शब्दहरुको मीठास झल्काउने शब्दहरुहुन भन्ने वास्तविकता भने पाठकलाई बुझ्ने अवसर यी साहित्यकारले दिन सकेका छैनन् । विषयबस्तु र परिवेशलाई तन्काउन र ब्याख्या गर्न सक्ने छमता लेखकले यस कृतिबाट उजागर गरेका छन् । अत्यन्त धेरै पात्रहरु उल्लेख गर्ने र मुख्य पात्रलाई निकै सहयोग गर्ने पात्रहरुलाई पछिल्लो भागमा विलय गराइएका कमजोरीहरु भने नभएका होइनन् ।

होवार्ड फास्टले 'लोला ग्रेग' नामको उपन्यासमा अमेरिकाको परिवेशमा कम्यूनिष्ट विरोधी तानासाहीपनलाई भावनात्मक रुपमा अभिब्यक्त गरेका छन् । तर, उपन्यासको अन्त्यमा उनले लेखेको लेखकीय नोटबाट 'यूएसए'को कम्यूनिष्ट विरोधी कानूनको यथार्थ उल्लेखनले उपन्यासको काल्पनीक कथालाई बौद्यिकताको उचाई दिन पुगेका छन् । बिकलको 'मोह' उपन्यासले पनि त्यो झल्को दिन खोजेको छ। 'मोह'को अन्तिमको आवरण पृष्ठमा आफ्नो विवरण उल्लेख गरेका छन् । साथै आफ्नो भनाई राख्ने क्रममा पात्रहरु जीवन्त रहेको र घटनाहरु सत्य भएको उनले उजागर गरेका छन् । त्यो विवरणबाट उनले आफ्नै कथालाई उपन्यासको रुपमा ढाल्न खोजेको कुरा पाठकबाट लुकाउन सकेका छैनन् । पुस्तकको स्वरुप र प्रस्तुतिलाई उपन्यास भने पनि उनको आत्मकथालाई कति कल्पनाको जलपले ढाक्न खोजे र कति वास्तविकता हो भन्ने भ्राममा पाठकलाई उनले धकेलेका छन् । एक उपन्यासमा पाठकले खोज्ने मीठास पुस्तकको बीचको भागमा मुख्यपात्रको बेलायत प्रवेशमा क्षात्रबृत्ति लगायत पराइबाट भोगेका अपनत्व र कडा परिश्रमको परिवेशको प्रस्तुतिमा भेट्न सकिन्छ । तर, पाठकले पुस्तकको सुरु र अन्त्यमा आशालाग्दो मीठास भेट्न सक्दैनन् । बरु उपन्यास हो कि आत्मकथा भन्ने अन्योलमा पारेको दोष प्रस्तोतालाई पाठकले दिने धेरै कारणहरु छन् ।

लेखकले “म” पात्र बनेर घटनाक्रमलाई आत्मकथाका रुपमा प्रस्तुत गरेका भए प्रस्तुतिले मीठास अझ बढी पाउन सक्थ्यो भन्ने मेरो ब्यक्तिगत ठहर छ ।

पुरातनबादी सामन्तबादका अवशेषबाट लेखक माथि उठ्न सकेका भए कृति अझै सकारात्मक सन्देश दिन सफल हुने थियो। “प्रयास नै नगरी हार खानु त मर्द नै भएन नि” जस्ता अभिब्यक्त शब्दावलीबाट लेखकले महिलालाई सफलता खोज्ने प्रयास गर्ने अधिकार नभएको र पुरुषलाई मात्र त्यो अधिकार भएको सन्देश दिने प्रयास गरेका छन् जसलाई प्रगतिशील मान्न नसकिने स्थिति छ ।

आचार्यले दुर्गममा देखेको दरिद्रीलाई बेलायतमा आफु पनि सामेल भएको 'पार्टी' (भोज) संग तुलना गर्दै समाजको असमानतालाई तीखो बाँण हानेका छन्। “असमानतामा नै रुमल्लिएको जीवनको यर्थाथ त हो नि” भन्दै यस कृतिमा र्दाशनिक भाव पोख्न उनी सफल रहेका छन्। यस्ता असमानताबाट समाजलाई उन्मुक्ति मिल्ने मार्ग पनि लेखकले दर्साउन सके अति उत्तम हुने छ।
Date: 4/30/2014 12:00:00 AM

12
 





 

© Pustak org.uk

11 Ledbury Road, Peterborough, PE3 7AY, P. (+44)07445921217